Wanneer mag een product volkoren heten?
Vezels is één van de nutriënten die in de voedingswaardetabel vermeld kunnen worden. Het vermelden van het gehalte vezels is meestal vrijwillig en bij veel producten is het terug te vinden in de voedingswaardetabel. Voornamelijk bij graanproducten wordt de hoeveelheid vezels vaak aangegeven. Er wordt onder andere door het Voedingscentrum aanbevolen om voldoende vezels te eten en te kiezen voor volkoren producten (volkorenbrood, volkorenpasta, zilvervliesrijst). Maar wanneer mag een product eigenlijk volkoren heten?
Vezels zijn volgens Verordening (EU) nr. 1169/2011:
koolhydraatpolymeren bestaande uit drie of meer monomere eenheden, die in de menselijke dunne darm niet verteerd en niet opgenomen worden en tot de volgende categorieën behoren:
Vezels is dus de verzamelnaam voor een diverse groep koolhydraten die niet in de dunne darm worden verteerd. Alle verschillende vezels hebben andere effecten in ons lichaam. Voedingsvezels zijn voornamelijk afkomstig uit de celwand van planten. Belangrijke bronnen van vezels zijn groente, fruit, aardappelen, brood, ontbijtgranen, peulvruchten en noten. Voedingsvezels kunnen, naast dat ze van nature aanwezig zijn in producten, ook worden toegevoegd vanwege gezondheidseffecten, maar ook om een technologische functie te vervullen.
Vanwege de positieve effecten op de gezondheid, geldt het advies om veel vezelrijke producten te eten. Vezels zorgen voor een goede stoelgang. Verder hangt het eten van vezels samen met een lager risico op hartziekten, beroerte, darmkanker, borstkanker en diabetes type 2. De aanbevolen hoeveelheid vezels per dag voor een volwassen vrouw is 30 gram en voor een volwassen man is dit 40 gram. Volkorenproducten, groente, fruit en peulvruchten bevatten veel vezels.
In het Warenwetbesluit Meel en Brood staat in artikel 16 vermeld dat, voor de producten welke benoemd staan in het besluit, de term volkoren in de naam van het product uitsluitend mag en moet worden gebruikt als in dit product de van nature voorkomende zetmeelrijke kern, kiem en zemelen van de desbetreffende graansoort in hun natuurlijke verhouding, al dan niet na een bewerking te hebben ondergaan, aanwezig zijn. Volkorenbrood moet dus worden gemaakt van 100 procent volkorenmeel.
Voor andere producten is in Nederland helaas geen wetgeving. In het Handboek Etikettering van levensmiddelen van de NVWA is echter aangegeven dat als de term “volkoren” wordt gebruikt voor andere levensmiddelen die niet onder het Warenwetbesluit vallen, zoals koekjes, toastjes, crackers of pasta, het meel voor deze producten ook 100% volkorenmeel moet zijn dat voldoet aan de definitie van artikel 16 van het Warenwetbesluit Meel en brood. Indien een deel van het meelbestanddeel van een product uit een andere meelsoort dan volkorenmeel bestaat, dan kan in de benaming van het product niet alleen “volkoren” worden genoemd. Een juiste benaming van bijvoorbeeld een cracker met 50% volkorenmeel en 50% bloem zou dan zijn: “cracker” of “cracker met 50% volkorenmeel en 50% bloem”.
In een aantal andere landen is eveneens wetgeving aangaande het minimumgehalte van volkoren. Bijvoorbeeld de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) stelt dat volkoren graanproducten voor minimaal 51 procent van het gewicht moeten bestaan uit volkorengranen. In Denemarken moet 50 procent van de droge stof van het brood of 30 procent van het totale product, volkorengraan zijn om het brood volkoren te mogen noemen. In Duitsland geldt voor brood en banket dat het volkoren mag heten wanneer er minimaal 90 procent van de gebruikte ingrediënten (los van het water) volkoren is.
Aan het gebruik van voedingsclaims op verpakkingen zijn wettelijke eisen verbonden. Als er op de verpakking staat dat een product een ‘bron van vezels’ is, dan moet een voedingsmiddel tenminste 3 gram vezel per 100 gram bevatten of 1,5 gram per 100 kilocalorieën. Als er ‘vezelrijk’ op een verpakking staat, dan geldt dat een product tenminste 6 gram vezel per 100 gram moet bevatten of 3 gram per 100 kilocalorieën. Het vermelden van de hoeveelheid vezels in de voedingswaardetabel is verplicht wanneer een voedingsclaim over vezels wordt gebruikt.
Onze Labelling Specialisten beschikken over de juiste kennis om je te helpen bij vraagstukken over het onderwerp vezels en volkoren. Heb je vragen of hulp nodig bij etikettering? Neem contact met ons op.
Als eerste op de hoogte zijn van de nieuwste kennisartikelen? Volg onze LinkedInpagina.
