Huidige situatie wetgeving vleesvervangers

Het aantal mensen in Nederland dat (vrijwel) nooit vlees eet neemt steeds verder toe. Ook het assortiment aan vleesvervangende producten in de supermarkt groeit. Welke benamingen mag je volgens de wetgeving wel en niet gebruiken voor vleesvervangers? 

Europese wetgeving

Voor de productgroep vleesvervangers is momenteel geen concrete wetgeving op Europees niveau. In april 2019 heeft de Landbouwcommissie van het Europees Parlement in Brussel gestemd voor een verbod op vleesnamen voor vegetarische producten, zoals groenteburger en vegaworstje. De Landbouwcommissie vindt dat plantaardige producten niet naar sommige dierlijke producten mogen verwijzen, omdat dit verwarrend zou zijn voor de consument. Maar het voorstel werd afgekeurd tijdens een stemming in het Europees Parlement. In Frankrijk zijn vleesbenamingen voor vleesvervangers wel al verboden.

Nederlandse wetgeving

In Nederland heeft het ministerie van VWS een beleidsstandpunt ingenomen over de benaming van vegetarische producten. Dit standpunt, zoals te lezen in het handboek Etikettering van levensmiddelen, luidt voor vegetarische varianten van vlees- en visproducten:

• Er mag gebruik worden gemaakt van gebruikelijke benamingen als ”schnitzel”, “burger” en “worst” in de benaming van het product, mits het duidelijk is dat het om een vegetarische variant gaat. Dit betekent dat de benamingen “vegaschnitzel”, “vegaburger”, “vegetarische rookworst” zijn toegestaan;
• Er mag gebruik worden gemaakt van diersoortnamen, zolang helder is dat het een vegetarische variant betreft. Dit betekent bijvoorbeeld dat benamingen als “vegetarische kipstukjes”, “vegetarische tonijn”, “vegetarische krabsalade” zijn toegestaan, maar niet uitsluitend de bewoording “kipstukjes”, “tonijn” en “krabsalade”.
• Gereserveerde benamingen mogen alleen gebruikt worden bij producten die aan de wettelijke eisen voldoen die aan de gereserveerde benaming worden gesteld. Voor vlees/vleesproducten/vleesbereidingen vastgestelde gereserveerde benamingen (aanduidingen) zijn niet toegestaan in het gebruik voor vleesloze producten, ook niet in combinatie met ‘vegetarisch’. Ook het gebruik van foutief gespelde diersoortnamen of foutief gespelde gereserveerde benamingen (bijv. vegetarisch ‘gehackt’) is niet toegestaan. In het Warenwetbesluit Vlees, gehakt en vleesproducten zijn gereserveerde aanduidingen vastgesteld voor diverse producten.

De mogelijkheid om bij vegetarische vleesvarianten het gebruik van de term “vegetarisch” te verplichten wordt nader onderzocht.

Zuivel

Voor producten met zuivelbenamingen bestaat al wel Europese wetgeving, hiervoor geldt dat deze melk moeten bevatten. Hierop is een aantal uitzonderingen in wetgeving vastgelegd, zoals kokosmelk en pindakaas. Een plantaardig alternatief voor zuivel met soja, mag geen sojamelk heten. In oktober 2020 stemde het Europees Parlement in met nieuwe strengere eisen ten aanzien van het gebruik van zuivelbenamingen. Teksten als “vervanger van melk”, “yoghurt smaak” en “romig” zouden na invoering van de wijzigingen alleen voor zuivelproducten of producten met zuivel gebruikt mogen worden. Maar na veel bezwaren vanuit onder andere de industrie is het voorstel ingetrokken.

Kweekvlees

In bovenstaande voorbeelden gaat het om de benaming van een product waar onduidelijkheid over bestaat. In het geval van kweekvlees, gaat het naast de benaming ook om het feit dat het een nieuw product is.In april 2019 stuurde de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een brief naar de Tweede Kamer over de ontwikkelingen op het gebied van kweekvlees en de rol hiervan in de eiwittransitie. Wereldwijd wordt op groeiende schaal geïnvesteerd in bedrijven die werken aan de ontwikkeling en productie van kweekvlees. In 2017 ontvingen de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) van een Amerikaans bedrijf het verzoek om in 2018 kweekvlees op de markt te gaan brengen in Nederland. VWS heeft hierop geantwoord dat kweekvlees gezien wordt als een Novel Food en dat hiervoor eerst een Novel Food-aanvraag bij de European Food Safety Authority (EFSA) ingediend moet worden. Pas als deze aanvraag positief beoordeeld is, is het toegestaan om binnen de Europese Unie een kweekvleesproduct op de markt te brengen.

Hulp nodig?

Heb je vragen over etiketten of heb je hulp nodig bij het samenstellen daarvan? Onze etiketteringsspecialisten helpen je graag verder.