Hoe bereik je een sterke Food Safety Culture en voldoe je aan de wettelijke verplichtingen?
Het opbouwen van een sterke Food Safety Culture (voedselveiligheidscultuur) is een zeer belangrijk aspect voor bedrijven in de levensmiddelenindustrie. De GFSI kwaliteitsstandaarden stellen steeds meer eisen, maar het is ook een wettelijke verplichting voor levensmiddelenbedrijven om een passende Food Safety Culture te implementeren, in stand te houden en dit ook aantoonbaar te hebben. De bevoegde autoriteiten, zoals het FAVV in België en de NVWA in Nederland, zijn verplicht om de aanwezigheid van een passende Food Safety Culture te controleren en zien vaak dat bij bedrijven waar veel niet-conformiteiten vastgesteld worden, net deze voedselveiligheidscultuur ontbreekt of niet goed geïmplementeerd is.
Codex Alimentarius en Verordening (EG) 852/2004 Hoofdstuk XI bis vereisen dat alle levensmiddelenbedrijven (behalve primaire productie) een voedselveiligheidscultuur opzetten en onderhouden. Verplicht hierbij zijn managementbetrokkenheid, leiderschap, bewustwording, communicatie en het beschikbaar stellen van middelen. Maar ook duidelijke verantwoordelijkheden verdelen en de integriteit van het voedselhygiënesysteem handhaven bij veranderingen, tijdige controles uitvoeren en personeel adequaat opleiden en superviseren. Daarnaast is zorg dragen voor continue verbetering en toepassing van de Food Safety Culture afstemmen op de aard en omvang van het bedrijf belangrijk.
Verordening (EU) 2021/382: Deze verordening benadrukt het belang van voedselveiligheidscultuur als onderdeel van de algemene hygiënevereisten voor levensmiddelenbedrijven. Bedrijven moeten aantonen dat ze een sterke voedselveiligheidscultuur hebben door het gedrag van werknemers, communicatie, en continue verbetering te bevorderen.
GFSI-normen: Deze normen bieden een wereldwijd erkend kader voor voedselveiligheidssystemen en stellen eisen aan het creëren van een cultuur waarin voedselveiligheid centraal staat.
Een bedrijfscultuur is lastig in kaart te brengen. Het gaat hierbij namelijk over de dagelijkse gang van zaken binnen een bedrijf zoals de normen en waarden, verwachtingen die gelden, ongeacht of deze goed of slecht zijn. Deze aspecten binnen een organisatie beïnvloeden het gedrag van het personeel en is als het ware een weerspiegeling van de cultuur van een bedrijf.
Naast het feit dat bedrijven verplicht worden vanuit wetgeving en aanvullende normen is het voor jouw bedrijf in de levensmiddelenindustrie van belang dat de geldende bedrijfscultuur een cultuur van voedselveiligheid is. Een voedselveiligheidscultuur gaat volgens het GFSI om de gedeelde waarden, overtuigingen en normen die van invloed zijn op de mind-set en het gedrag ten aanzien van voedselveiligheid in de gehele organisatie. Dit gaat dus verder dan alleen zeggen dat voedselveiligheid hoog in het vaandel staat binnen de organisatie. Het moet als het ware ook voelbaar zijn binnen de organisatie. Maar hoe doe je dat?
Zo wordt er verwacht dat je als bedrijf allereerst de huidige cultuur in kaart brengt. Op basis daarvan bepaal en plan je acties en/of doelstellingen om de voedselveiligheidscultuur te monitoren en verder te versterken. Uiteindelijk moet je die acties en/of doelstellingen uitvoeren en moet je als bedrijf beoordelen of het beoogde resultaat behaald is.
Een manier om het inzichtelijk te maken, is bijvoorbeeld door analyse van incidenten, klachten en resultaten van interne en externe audits. Ook kan men diepte interviews of anonieme enquêtes houden in alle lagen van de organisatie. Op basis van de uitkomst kunnen er conclusies getrokken worden over de huidige cultuur. Zijn we als organisatie tevreden over het huidige niveau? Zijn er bepaalde gebieden waar we verbeteringen teweeg kunnen brengen? Zo ja, hoe gaan we dit dan doen? Vergeet als management ook vooral niet kritisch te reflecteren en naar het eigen handelen te kijken.
Tip: Normec Foodcare helpt bij het analyseren van de huidige bedrijfscultuur. Neem contact op om de huidige situatie objectief in beeld te brengen. Maak hierbij gebruik van tools zoals de Q-DNA tool ontwikkeld door Flanders’ Food in samenwerking met Universiteit van Gent. Onze adviseurs kunnen je helpen deze tool toe te passen.
Stel uiteindelijk een concreet en meetbaar plan op met daarin acties om de Food Safety Culture te versterken en goed gedrag te stimuleren. Voer dit plan uit en beoordeel of het gewenste resultaat behaald is. Dit zal voor de organisatie een proces van continue verbetering teweegbrengen. Bekijk het uitgebreide stappenplan in de whitepaper Food Safety Culture.
Het opbouwen van een sterke Food Safety Culture begint met de actieve betrokkenheid van het management, dat het beleid ondersteunt en deelneemt aan initiatieven om voedselveiligheid te verbeteren. Het is essentieel om voor werknemers eigenaarschap en inspraak te verankeren in de bedrijfsvoering, zodat medewerkers zich verantwoordelijk voelen voor hun rol in voedselveiligheid. Dit wordt gevolgd door het creëren en communiceren van een duidelijke strategie. Een helder voedselveiligheidsbeleid geeft het management de mogelijkheid om hun visie uit te dragen en deze af te stemmen op de organisatiedoelen.
Training van medewerkers speelt een cruciale rol in het versterken van de voedselveiligheidscultuur. Het meten van resultaten en periodieke evaluatie van doelstellingen en acties zijn noodzakelijk om te bepalen of de initiatieven effectief zijn. De PDCA-cyclus helpt bij het systematisch uitvoeren en bijstellen van acties, wat de basis vormt voor continue verbetering.
Om de strategie succesvol te maken, moeten de benodigde middelen worden geïdentificeerd en voorzien, inclusief materiaal, infrastructuur en budget voor trainingen en personeelsontwikkeling. Het is belangrijk om de vereiste competenties voor het bereiken van de doelstellingen vast te stellen.
Tenslotte is het essentieel om successen te reviewen en te vieren. Door behaalde successen te erkennen en te delen, wordt een positief werkklimaat gecreëerd dat medewerkers motiveert en de identiteit van de organisatie versterkt. Dit evenwicht tussen erkenning en naleving draagt bij aan een gezonde voedselveiligheidscultuur.
Wil je meer weten over voedselveiligheidscultuur? Of ben je op zoek naar ondersteuning bij het toepassen van de normeisen binnen jouw organisatie? Neem dan contact met ons op. Wij helpen je graag.
