Nieuwe eisen voor Listeria monocytogenes challenge testen
De manier waarop Listeria monocytogenes challenge testen moeten worden uitgevoerd, is gewijzigd. We leggen uit wat challenge testen zijn, welke wijzigingen zijn doorgevoerd, hoe onze laboratoria zich al hebben aangepast en wat dit voor jou als producent of retailer betekent.
Met een challenge test onderzoek je of een bepaalde pathogeen binnen de gestelde houdbaarheidstermijn uit kan groeien bij een vooraf gedefinieerd temperatuursprofiel. Producenten van levensmiddelen zijn wettelijk verplicht om een veilige houdbaarheidstermijn voor hun producten te garanderen (Verordening (EG) nr. 2073/2005). Dit kan onder andere met een challenge test. Voor een Listeria monocytogenes groeipotentiaal challenge test wordt een levensmiddel opzettelijk besmet met een gekende hoeveelheid van dit micro-organisme om de mogelijke groei tijdens de houdbaarheidstermijn te onderzoeken.
Bij Normec Foodcare worden challenge testen uitgevoerd volgens het ‘EURL LM document Technical guidance document on challenge tests and durability studies for assessing shelflife of ready to eat foods related to Listeria monocytogenes’, kortweg TGD genoemd. Dit is de Europese leidraad voor challenge testen. Ook wordt gewerkt volgens aanvullende eisen van de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) in Nederland en het FAVV (Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen) in België.
Op 1 juli 2021 is versie 4 uitgekomen van het TGD. In deze versie zijn diverse wijzigingen doorgevoerd die zowel voor de producenten en retailers als voor de uitvoerende laboratoria van belang zijn.
In Nederland verwijst Infoblad 85, versie september 2021, nog naar versie 3 van het TGD uit 2014. In België heeft het FAVV in haar dienstnota van 15/12/2021 al aangekondigd dat challenge testen per 1 januari 2022 volgens de nieuwe versie moeten plaatsvinden. De verwachting is dat ook de NVWA in Nederland dit gaat eisen in de aankomende versie van Infoblad 85.
De belangrijkste wijzigingen voor producenten en retailers worden onderstaand kort toegelicht.
In de nieuwe versie van het TGD wordt strenger gekeken naar de onderbouwing van de productiebatches die gebruikt worden in de test. Voordat het levensmiddelenbedrijf een challenge test Listeria laat inzetten bij een laboratorium, moet het bedrijf over relevante informatie beschikken van het te onderzoeken product. Met deze informatie moet je onder andere aantonen dat de producten die onderzocht worden tijdens de challenge test representatief zijn voor de reguliere productiebatches die het bedrijf produceert. Zo wordt gevraagd naar productieprocessen en specifieke productkenmerken (zoals conserveermiddelen, zout, pH, etc.) van het te onderzoeken levensmiddel, inclusief de variabiliteit tussen en binnen productiebatches.
Momenteel worden voorafgaand aan de challenge test Listeria aan de hand van een vooronderzoek minimaal vijf pH en aw metingen gevraagd per batch en dit voor minimaal drie product batches (van verschillende productiedagen). Bij start van de challenge test kan een nieuwe batch afgekeurd worden als de meting op dag 0 niet binnen het 90% bereik van het vooronderzoek valt.
Ook is het belangrijk om op te merken, dat voor bepaalde categorieën levensmiddelen de waarden van bepaalde chemische parameters veranderen gedurende de houdbaarheidstermijn. Denk aan bijvoorbeeld de pH-waarde van gefermenteerde producten of kazen, of de aw-waarde van droge hammen en harde kazen. Deze veranderingen kunnen een invloed hebben op de te onderzoeken uitgroei van Listeria monocytogenes.
In het challenge test rapport moet beschreven worden of de challenge test wordt uitgevoerd op één specifiek product, of dat de test representatief is voor een productgroep. Het is belangrijk om deze informatie vooraf met het laboratorium te delen.
In de nieuwe versie van het TGD wordt benadrukt dat het belangrijk is om de productiebatches zo snel mogelijk na productie naar het laboratorium te sturen. Dit om te voorkomen dat wijzigingen in productparameters tussen het moment van productie en het moment van onderzoek niet worden meegenomen. De challenge test moet binnen 48 uur na productie gestart worden. In enkele gevallen is dit niet mogelijk, bijvoorbeeld bij een lang transport. In dit geval mag er een uitzondering worden gemaakt en mag de challenge test later worden gestart.
Een groeipotentie challenge test wordt het meest aangevraagd. In deze test wordt in het laboratorium de mogelijke groei van Listeria monocytogenes in kunstmatig besmet voedsel onderzocht. Dit voedsel is opgeslagen volgens een tijd- en temperatuurprofiel dat overeenkomt met de werkelijke omstandigheden die het product ondergaat bij de producent, in de winkel en bij de consument. Voor zover nu bekend, blijft de temperatuur voor de verblijftijd bij de consument voor zowel Nederland als België op 9 °C. Als het product elders op de Europese markt komt, wordt een temperatuur van 10 °C gehanteerd.
Per batch wordt de uitgroei van Listeria monocytogenes op verschillende momenten opgevolgd. In het vorige TGD was het voldoende om Listeria monocytogenes in drievoud te meten op dag 0 en op einde houdbaarheidstermijn. Hierdoor kon je echter niet zien wat het micro-organisme deed in de tussentijd. De NVWA stelde een eis om minimaal één tussentijdse meting te doen. Het nieuwe TGD geeft aan dat er drie tussentijdse meetmomenten moeten worden ingepland. In België wordt deze richtlijn sinds 1 januari 2022 gevolgd.
Ook de wijze waarop het maximale groeipotentieel wordt berekend, is aangepast. Waar in het vorige TGD de mediaan van de drie metingen per tijdstip werd genomen, dient nu het gemiddelde van de punten te worden berekend. Deze benadering kan een andere conclusie tot gevolg hebben dan de benadering volgens het vorige TGD. Ook de standaarddeviatie (standaardafwijking) is in de nieuwe versie van het TGD aangescherpt.
Om de nieuw gestelde eisen goed uit te kunnen voeren, hebben onze laboratoria verschillende aanpassingen doorgevoerd. De belangrijkste FSSP-parameters (pH, aw, azijnzuur, melkzuur, citroenzuur, sorbinezuur, benzoëzuur, zout en nitriet) werden onder accreditatie gebracht. Daarnaast kan de spreiding van deze fysisch-chemische parameters bepaald worden in een vooronderzoek.
De metingen van de chemische parameters en de uitvoering van de challenge testen gebeuren op dezelfde locatie. Hierdoor kunnen de data van de vooronderzoeken vlot worden opgenomen in het eindrapport. Het gehele testprotocol werd bovendien aangepast aan de nieuwe versie van het TGD. Sinds 01/01/2022 is ons laboratorium in België door Belac geaccrediteerd voor het uitvoeren van challenge testen volgens de nieuwe norm.
We adviseren onze klanten in Nederland en België om de komende challenge testen volgens het nieuwe protocol te laten testen. Zo ben je er ook in de toekomst van verzekerd dat jouw test zowel door de overheid als door de afnemer wordt geaccepteerd.
Wil je meer weten over deze wijzigingen of een advies op maat? Neem contact met ons op. Onze specialisten staan voor je klaar.
Ontdek in 9 stappen hoe je dit doet in de Whitepaper Listeria monocytogenes.
