Challenge testen Listeria monocytogenes: al meer dan 10 jaar een begrip
Zijn de producten van je bedrijf veilig te eten binnen de houdbaarheidstermijn? De challenge test is een belangrijke tool om dit te ontdekken. Normec Foodcare voert al meer dan 10 jaar onder accreditatie challenge testen uit voor bedrijven in de food- en retailsector. Welke vraag je ook hebt over challenge testen, ons Expertiseteam staat voor je klaar. Aldo Evers en Stefan Coghe vertellen over de ontwikkelingen in challenge testen, wet- en regelgeving en hoe we bedrijven verder helpen.
Als erkend laboratorium voert Normec Foodcare dagelijks challenge testen uit. Inmiddels al meer dan 10 jaar onder accreditatie vanuit de overheid. Aldo Evers is Senior Technisch Specialist en Stefan Coghe Managing director voor de verschillende laboratoria in Nederland en België. Beiden zijn lid van het Expertiseteam Challenge testen bij Normec Foodcare en benadrukken het belang van deze test. Aldo: “Het aantal mensen dat jaarlijks sterft aan de gevolgen van een Listeria-besmetting neemt helaas nog steeds toe. Daarom is het zo noodzakelijk dat bedrijven er alles aan doen om Listeriagroei in een product te beperken.” Stefan vult aan: “Bovendien wil je duidelijkheid hebben over het de risico’s van je product tijdens de houdbaarheidstermijn. Door het uitvoeren van een challenge test weet je hoe risicovol een Listeriabesmetting kan zijn en of je wel of geen recall moet uitvoeren bij een besmetting. Het resultaat van de test geeft namelijk aan of je kant-en-klaar product een voedingsbodem is voor de groei van Listeria monocytogenes.”
De wet- en regelgeving voor Listeriabeheersing is in de loop der jaren flink aangescherpt. Normec Foodcare verricht challenge testen in lijn met de richtlijnen van de NVWA en het FAVV, waarmee onze rapportages in Nederland en België geaccepteerd zijn. Afgelopen jaar is vanuit Europa een nieuwe versie van het Listeria monocytogenes Technical guidance document verschenen. Stefan vertelt hierover: “De trend is dat bedrijven risico’s met betrekking tot Listeria monocytogenes steeds meer willen borgen door het beheersen van de producteigenschappen en het toevoegen van conserveermiddelen. Het Europese Technical Guidance document is onder andere hierop aangepast. Er zijn vooronderzoeken nodig als het gaat om gebruik van conserveermiddelen en het testen hiervan. Het product dat je onderzoekt in een challenge test moet representatief zijn voor de producten die je produceert. Je moet dat nu niet alleen theoretisch vastleggen met bijvoorbeeld de receptuur, maar ook verifiëren middels chemische analyses.”
Naar aanleiding van het nieuwe Technical Guidance document verscheen in januari 2023 in België een FAVV Omzendbrief betreffende provocatietesten en houdbaarheidstesten in levensmiddelen. Infoblad 85 van de NVWA wordt in de loop van dit jaar aangepast op het nieuwe Guidance document en zal dan Handboek 85 gaan heten. Aldo vindt het een positieve ontwikkeling dat de noodzaak voor het uitvoeren van chemische analyses is opgenomen in het huidige Technical Guidance document. “We verrichten in onze laboratoria al lange tijd onderzoek naar het toepassen van organische zuren in voedingsmiddelen in relatie tot de groei van Listeria monocytogenes. Hierbij is niet alleen de receptuur van belang, maar ook de procesvoering. Zo zien we dat foodproducenten de ene keer organische zuren aan het begin van het mengproces toevoegen en de andere keer aan het einde. Wij meten dan verschillen en kunnen vaststellen waardoor deze worden veroorzaakt. Fabrikanten kunnen hierdoor bijvoorbeeld hun mengapparatuur nog beter afstellen. Door jarenlange onderzoeken kunnen we bijvoorbeeld ook heel nauwkeurig meten hoe zout en organische zuren zich mengen met het product. We zijn als één van de eerste laboratoria in de Benelux geaccrediteerd voor de enzymatische bepaling van de drie belangrijkste voedingszuren die werkzaam zijn tegen Listeria.”
Normec Foodcare werkt al diverse jaren met het Expertiseteam Challenge testen. Hiermee helpen we bedrijven van begin tot eind bij het uitvoeren van een Listeriastudie. “Voor het uitvoeren van de test is een gedegen vooronderzoek nodig. Het begint al bij de receptuur en procesvoering. Je moet eerst in kaart brengen waar je naartoe wilt als het gaat om de houdbaarheid, productgroepindeling, verpakkingseigenschappen, risico-inschatting en testopzet. Doordat we met een multidisciplinair team werken, kunnen we bedrijven tijdens het volledige voortraject al ondersteunen. Zodra het vooronderzoek klaar is, gaan we over tot de onderzoeksfase waarbij indien nodig onze specialisten de challenge test uitvoeren en begeleiden,” vertelt Stefan. Aldo vult aan: “Ook het natraject is van belang. Als de testresultaten bekend zijn, dan moet het bedrijf echt aan de slag met de conclusies en waar nodig het doorvoeren van verbeteringen. Heel veel vraagstukken die voortkomen uit de testresultaten kunnen door onze QA-adviseurs getackeld worden. Zo ondersteunen we bedrijven tijdens het hele traject.”
Het uitvoeren van een Listeriastudie vraagt om veel kennis en ervaring. Stefan: “Bij een aantal bedrijven zien we dat er al veel kennis aanwezig is. Zij komen zelf al een heel eind met het voortraject. Waar nodig schakelen ze met ons voor specifieke adviezen.” Normec Foodcare voorziet bedrijven daarnaast als kennispartner van de nodige informatie als het gaat om het voorbereiden, uitvoeren en begrijpen van Listeriastudies. Aldo legt uit: “Jaarlijks verzorgen wij samen met Wageningen University & Research (WUR) de Masterclass Listeria waar ook de NVWA als spreker aan deelneemt. Tijdens deze tweedaagse Masterclass leren cursisten alle ins en outs van Listeria monocoytogenes en zijn ze na afloop in staat om zelfstandig een studie uit te voeren. Daarnaast verzorgen we trainingen op maat voor bedrijven, afhankelijk van de vraagstukken die er spelen. Zo hebben medewerkers na afloop van een training voldoende kennis in huis om de producten van het bedrijf in te delen in productgroepen en Listeria te beheersen.” Aldo benadrukt daarnaast dat bedrijven zelf ook voldoende tijd moeten reserveren als zij een Listeriastudie laten uitvoeren. “Je moet veel gegevens verzamelen en dat kost tijd. Ons advies is dan ook altijd om een medewerker binnen het bedrijf voor een vast aantal uren dedicated met de studie aan de slag te laten gaan. Of om bijvoorbeeld een externe QA adviseur in te zetten die dit traject kan begeleiden. Zo zorg je dat het project ook goed wordt afgerond.”
De challenge testen worden zowel in Nederland als België op één locatie uitgevoerd met bijna volledig geautomatiseerde processen. Dat brengt belangrijke voordelen met zich mee. Stefan: “Doordat we alle analyses, zowel microbiologisch als chemisch, op één locatie kunnen uitvoeren is er geen sprake van splitsing of transport. Dit levert tijdswinst op, verhoogt de nauwkeurigheid van de testen en reduceert de foutkans.” Aldo vertelt vol trots over de nieuwe challenge testlocatie in Nederland: “In Woerden mogen we binnenkort ons nieuwe lab in gebruik gaan nemen. Deze is voorzien van alle nieuwste technologieën, apparatuur en omgevingsomstandigheden. We hebben er bewust voor gekozen deze ‘clean room’ specifiek in te richten voor challenge testen, omdat we zien dat er steeds meer vraag is naar deze testen, zowel vanuit bedrijven als vanuit de overheid. We hebben alle tools en expertise in huis om klanten optimaal te helpen bij het beheersen van Listeria en samen te zorgen voor goed en veilig voedsel.”
