Wanneer voer je migratietesten uit?
EU-wetgeving stelt eisen aan materialen die in contact komen met voedingsmiddelen, zoals verpakkingen. U moet aantonen dat er voldaan wordt aan wetgeving, zodat het materiaal veilig gebruikt kan worden in contact met levensmiddelen. Wanneer dient u migratietesten op te vragen? En wanneer is een migratietest goed en hoe weet u dit?
In verordening (EG) nr. 1935/2004 inzake voedselcontactmaterialen staat een aantal mogelijke maatregelen die getroffen kunnen worden ter bescherming van de consument, waaronder het stellen van eisen aan de totale migratie en/of specifieke migratie.
In Europese en Nederlandse wetgeving is deze mogelijkheid benut voor vrijwel alle voedselcontactmaterialen waarvoor regelgeving is opgesteld. Ook is er Europese regelgeving met migratielimieten voor een aantal stoffen die gebruikt worden in voedselcontactmaterialen. Met uitzondering van gerecycled plastic moeten alle materialen en stoffen genoemd in tabel 1 (onder andere) voldoen aan een totale migratielimiet en/of specifieke migratielimieten (SML).
Om aan te tonen dat een materiaal voldoet, moet je migratietesten uitvoeren. Met de totale migratie wordt de inertie van een materiaal gemeten, terwijl de specifieke migratie over een afzonderlijke stof gaat waarvoor vanuit toxicologisch oogpunt een limiet nodig is.
Tabel 1: Materialen en stoffen waarvoor in de EU en/of in Nederland regelgeving is opgesteld.
| EU wetgeving | NL wetgeving |
Over materialen: – Kunststoffen – Actieve en intelligente materialen – Gerecycled plastic materialen – Keramiek – Folie van geregenereerde cellulose Over stoffen: – Bisphenol A in verven en coatings – Epoxyderivaten – N-nitrosamines en N-nitroseerbare stoffen r elastomeer- of rubberspenen en -fopspenen – Melamine in keukengerei geïmporteerd uit China of Hong Kong | Over materialen: – Kunststoffen – Paper en karton – Rubberproducten – Metalen – Glas en glaskeramiek – Keramische materialen en emails – Textielproducten – Folie van geregenereerde cellulose – Hout en kurk – Deklagen – Kleurstoffen en pigmenten – Epoxypolymeren |
Opnieuw migratietesten uitvoeren kan nodig zijn als bijvoorbeeld de wettelijke eisen veranderen. Hetzelfde geldt als het productieproces, de grondstoffenen/of hulpstoffen wijzigen.
Een afnemer in het buitenland kan eisen dat voldaan moet worden aan de in dat land geldende regelgeving. Hierdoor kunnen andere migratielimieten en/of testmethodieken van toepassing zijn, zoals dat voor de Verenigde Staten geldt. Daarnaast kunnen er migratielimieten zijn voor een materiaal dat noch in de EU, noch in Nederland gereguleerd is.
Migratietesten worden uitgevoerd afhankelijk van de te verwachten gebruiksomstandigheden van het betreffende materiaal. De mate van migratie is namelijk afhankelijk van onder andere de contacttijd, de contacttemperatuur en het type levensmiddel. Er vindt meer migratie plaats bij een langere contacttijd, een hogere temperatuur, bij vette of zure levensmiddelen.
In verordening (EU) 10/2011 inzake kunststoffen (bijlage III) staan tabellen die aangeven welke simulant gebruikt kan worden voor welk levensmiddel of welke groep levensmiddelen. Ook zijn er tabellen met de te gebruiken testomstandigheden voor het te verwachten gebruik (bijlage V). Let op: er zijn daarnaast diverse uitzonderingen en alternatieven beschreven. Wil je aan de hand van een analyserapport vaststellen of de uitgevoerde testen geschikt zijn voor een levensmiddel en de daarbij behorende omstandigheden (tijd, temperatuur, simulanten)? Gebruik dan daarvoor dezelfde tabellen uit verordening (EU) 10/2011. Neem ook dan de uitzonderingen en alternatieven mee.
Voor een aantal materialen is de werkwijze voor het uitvoeren van de migratietesten vastgelegd in de betreffende wetgeving, bijvoorbeeld in de EU regelgeving voor spenen en keramiek. In Nederlandse wetgeving wordt voor de testomstandigheden en de keuze van simulanten verwezen naar verordening (EU) 10/2011 en de Europese normen EN 1186-1* EN 13130-1**. Bovendien staan in deel B van de bijlage van de Warenwetregeling Verpakkingen en gebruiksartikelen een aantal uitzonderingen en alternatieve testen.
Op basis van migratietesten kan een verklaring van overeenstemming worden opgesteld. Als er migratielimieten zijn vastgesteld in nationale of EU wetgeving, betekent dit niet dat in Nederland een verklaring van overeenstemming verplicht is. In de Nederlandse Warenwetregeling Verpakkingen en gebruiksartikelen staat dat een verklaring van overeenstemming alleen verplicht is als dit expliciet wordt vermeld in het hoofdstuk over het betreffende materiaal. De interpretatie van de EU regels verschilt echter binnen de EU. Zo wordt in België altijd een verklaring van overeenstemming vereist voor voedselcontactmaterialen, zelfs als er geen EU of nationale regelgeving is voor het betreffende materiaal. Voor bedrijven blijft het ondanks EU regelgeving ingewikkeld.
* EN 1186-1 is een leidraad voor de selectie van omstandigheden en beproevingsmethoden voor totale migratie in kunststoffen
** EN 13130-1: Leidraad voor de beproevingsmethoden voor de specifieke migratie van bestanddelen van kunststoffen in levensmiddelen en namaak levensmiddelen en de bepaling van bestanddelen in kunststoffen en de selectie van voorwaarden van blootstelling aan namaak levensmiddelen
Vragen over het uitvoeren van een migratietest? Onze QA-adviseurs staan u graag te woord. Neem contact met ons op.
