10 tips voor het juist gebruik van metaaldetectie 

Dit is een premiumartikel. Premiumartikelen maken deel uit van het Normec Foodcare Kenniscentrum abonnement.  Alle kennis en ervaring vanuit elke expertise komt samen in de Kennisbank. Je vindt hier alle relevante informatie over diverse productgroepen en wetgeving. Benieuwd? Lees wat het Normec Foodcare Kenniscentrum jou kan bieden.

Metaaldetectie wordt in veel sectoren gebruikt. De beheersmaatregel draagt eraan bij dat er veilige producten op de markt komen. Bij metaaldetectie kan echter van alles misgaan. Daarom hebben we 10 tips op een rijtje gezet voor gebruik van een metaaldetector.  

Tip 1: kies het juiste programma

Voor elke ‘product met verpakking combinatie’ is een specifieke instelling van de metaaldetector vereist voor een optimale detectie. Zowel het product als de verpakking zorgen namelijk voor een achtergrondruis, die geminimaliseerd moet worden. Bij bedrijven die verschillende ‘product met verpakking’ combinaties produceren, moeten daarom verschillende programma’s ingeregeld zijn. Kies je het verkeerde programma? Dan is de detectie niet optimaal, met alle gevolgen van dien. Maak het kiezen van programma’s eenvoudiger door bijvoorbeeld het juiste programma te vermelden op de productieorder. 

Tip 2: beveilig de metaaldetector

Als medewerkers twijfelen aan de juiste instelling van de metaaldetector en deze kunnen bijstellen zonder bijvoorbeeld in te loggen, dan kan dit resulteren in een niet optimaal werkende metaaldetector. Het is aan te raden een beveiliging in te stellen (als dat mogelijk is) en alleen bevoegd personeel, zoals de technische dienst, toestemming te geven voor het wijzigen van de instellingen. 

Ook het afsluiten van de uitstootbak is belangrijk. Als product wordt uitgestoten door de metaaldetector, kan het zijn dat metaal in het product aanwezig is. Het komt regelmatig voor dat de bak waarin de uitgestoten producten terechtkomen niet afgesloten is. Daardoor kan de bak door iedereen leeggehaald worden zonder dat de betreffende persoon weet wat er met uitgestoten product moet gebeuren. Het product kan dan zonder verdere actie weer op de lijn gezet worden. Zorg dus altijd dat de uitstootbak is afgesloten en alleen bevoegde medewerkers een sleutel bezitten.  

Tip 3: controleer de uitstoot tijdig

Omdat de uitstoot van producten door de metaaldetector weleens onterecht is, worden deze verpakkingen gewoonlijk opnieuw gecontroleerd door ze nog eens door de metaaldetector te laten gaan. Als sprake is van bederfelijke producten die zo snel mogelijk gekoeld moeten worden, kan het zijn dat de temperatuur van de uitgestoten producten te hoog oploopt wanneer ze lang in de uitstootbak blijven liggen. Deze producten kunnen bederven voor het einde van de houdbaarheidstermijn, doordat micro-organismen zich sneller en/of eerder dan normaal gaan delen. Het is dus belangrijk frequent de uitstoot te controleren. Het alternatief is de uitstoot altijd weg te gooien, uiteraard na hercontrole van de uitgestoten producten. Onderzoek altijd de oorzaak van de uitstoot, voer vaste producten bijvoorbeeld in delen door de metaaldetector en stel vast welk deel metaal bevat en hoe dit er uit ziet. Informatie over het aangetroffen metaal kan helpen om passende maatregelen te treffen. Als bijvoorbeeld blijkt dat een stukje van een mes is afgebroken kan het vervangen van het beschadigde mes verdere verontreiniging van de producten voorkomen.  

Tip 4: plaats de uitstoot niet in een normale verpakking/krat

De uitstoot kan ‘eventjes’ naast de lijn worden gezet met de intentie de producten nogmaals door de detector te voeren en te controleren. Wordt de medewerker die deze controle uit moet voeren echter ineens weggeroepen en heeft de bak of het krat waar de producten in gedaan zijn geen duidelijke identificatie (met waarschuwing), dan kan een collega per ongeluk de krat bij de overige producten zetten zonder dat ze nogmaals door de metaaldetector worden gevoerd. 

Tip 5: verwijder oude teststaafjes en identificeer teststaafjes

Als meerdere teststaafjes in omloop zijn, kan het gebeuren dat ‘oude’ teststaafjes met de verkeerde maat worden gebruikt. Zijn de ‘oude’ teststaafjes groter dan de nieuwe, dan wordt mogelijk onterecht verondersteld dat de metaaldetector goed werkt. Door bij wijzigingen in teststaafjes de oude teststaafjes in te nemen, wordt dit voorkomen. Zijn er meerdere metaaldetectoren in gebruik met verschillende maten teststaafjes? Geef de teststaafjes dan bijvoorbeeld een kleurcode die ook op de metaaldetector te zien is. 

Als op registratieformulieren (eventueel digitaal) niet duidelijk is aangegeven met welke teststaafjes (ferro, non-ferro en rvs) er zijn en welke afmeting zij moeten hebben, kan de medewerker niet zelf controleren of de set teststaafjes compleet en kloppend is. Het komt wel eens voor dat setjes van drie staafjes door elkaar raken. Hierdoor wordt wel een serie van drie staafjes getest, maar bijvoorbeeld twee ferro staafjes en geen rvs. Ook in dit geval kan het helpen de teststaafjes die bij elkaar horen een kleurcode te geven. 

Tip 6: gebruikt een dummy

Een metaaldetector werkt het minst goed in het midden. Teststaafjes worden makkelijker gedetecteerd als deze dicht langs de kanten van de detector doorgevoerd worden in plaats van door het midden. Het is dus zaak de staafjes in het midden op het product te leggen. Het kan handig zijn een dummy te gebruiken. Dat is een product waar een teststaafje in is gedaan. Let wel op dat de dummy niet bij de normale productie terechtkomt. Aandachtspunt is daarnaast dat een dummy vergelijkbaar moet zijn met het werkelijke product qua samenstelling en temperatuur. Vaak is een goede dummy alleen te realiseren bij lang houdbare producten. Dan kan de dummy herhaaldelijk gebruikt worden zonder dat het product bederft.  

Tip 7: controleer de werking van de metaaldetector

Om zeker te weten dat de metaaldetector de hele dag naar behoren werkt, controleer je de metaaldetector meerdere keren per dag. Doe dit minimaal bij aanvang van de productie en aan het einde van de productie. Als beide keren de test goed verloopt, weet je nagenoeg zeker dat de werking op orde was. Nog beter is om ook tussentijds te controleren, bijvoorbeeld na elke pauze. Dit om te voorkomen dat tussentijds producten de locatie verlaten die mogelijk door een niet goed werkende metaaldetector zijn gegaan. 

Test ook de uitstoter bij controle van de metaaldetector. Als de uitstoter niet goed is afgesteld op de metaaldetector, dan bestaat de kans dat het verkeerde product wordt uitgestoten. Of dat wel het juiste product een duw krijgt, maar net niet genoeg om het product met metaal in de uitstootbak of -lijn te duwen. Dit kan bij het testen van de metaaldetector met teststaafjes gecontroleerd worden.  

Tip 8: gebruik een indicator (lampje) die aangeeft of metaaldetector aan staat

Jouw bedrijf zal niet de eerste zijn waarbij de metaaldetector en/of uitstoter is uitgevallen of uitgezet, terwijl gedacht wordt dat de apparatuur gewoon zijn werk doet. Als de productie door kan gaan zonder dat de metaaldetector aan staat (dit kan in sommige gevallen voorkomen worden door automatisering), is het handig om van een afstand al te kunnen zien of de metaaldetector en de uitstoter aan staan door bijvoorbeeld een lampje op de apparatuur. 

Tip 9: markeer ‘ongecontroleerd’ product

Het is aan te raden om producten tijdelijk te markeren tussen twee controles in. Dit om deze producten nogmaals door de metaaldetector te halen als is gebleken dat deze bij controle niet naar behoren bleek te werken. Dit kan door gebruik te maken van de tijd die op de producten geprint wordt te noteren of door bijvoorbeeld de pallets tijdelijk te blokkeren tot de volgende controle. 

Tip 10: train personeel en hanteer een adequate voedselveiligheidscultuur

Heeft een bedrijf de metaaldetectie technisch gezien perfect op orde en is de kans op bovenstaande fouten vrijwel onmogelijk door bijvoorbeeld vergaande automatisering? Ook dan kunnen fouten ontstaan in de metaaldetectie. Bijvoorbeeld als productiepersoneel onvoldoende getraind is om de (nieuwe) apparatuur te bedienen of niet weet dat de teststaafjes in het midden door de metaaldetector gevoerd moeten worden. Of als de technische dienst onvoldoende kennis heeft om de metaaldetector goed in te regelen, bij te stellen of te onderhouden. Ook als de voedselveiligheidscultuur binnen het bedrijf niet op een afdoende niveau is, kunnen fouten ontstaan. Bijvoorbeeld als men denkt dat uitgestoten producten zelden metaal bevatten en/of metaal niet zo gevaarlijk is. De belangrijkste maatregel is dus het hanteren van een goede voedselveiligheidscultuur en training van personeel, wat veel problemen helpt te voorkomen. 

Je las een premiumartikel van het Normec Foodcare Kenniscentrum. Smaakt het naar meer? Bekijk dan de mogelijkheden van het Kenniscentrum abonnement.