Zo voorkom je productvreemde delen in de voedingsmiddelenindustrie
Productvreemde delen komen helaas in ieder voedingsmiddelbedrijf voor. Dit zijn alle materialen die van nature niet in een product thuishoren. Denk aan zand, plastic en glas. Hoe kan je als bedrijf deze fysieke gevaren beheersen en welke maatregelen kan je treffen?
Volgens het document Staat van voedselveiligheid van NVWA zijn productvreemde delen: “Alle materialen, ongeacht de grootte, die niet van nature in een product thuishoren”. Deze materialen leiden tot verontreiniging van het eindproduct. In de HACCP-studie kun je de productvreemde materialen verdelen onder zachte en harde productvreemde delen.
Zachte productvreemde delen zijn: zand, stof, insecten, haren, papier en zacht plastic.
Harde productvreemde delen zijn: metaal, glas, hout, steentjes, hard plastic, producteigen delen zoals botsplinters, graten, pitten of steeltjes.
De consumptie van zachte productvreemde delen zal geen gevolgen hebben voor de volksgezondheid. Wel zullen consumenten een afkeur hebben voor producten waarin haren of insecten in gevonden worden en daardoor niet snel tot een nieuwe aankoop over gaan.
Indien consumenten harde productvreemde delen doorslikken of indien deze vast blijven zitten in de keel kan dit wel voor ernstige schade dan wel tot perforatie van de slokdarm leiden. Daarnaast leiden productvreemde delen ook tot terugroepacties en imagoschade.
Er zijn geen wettelijke normen vastgelegd. Wel hanteert de NVWA een beleid ten aanzien van aanvaardbaar en onaanvaardbaar risico met betrekking tot de grootte van de productvreemde delen.
Dit betekent dat de NVWA de aanwezigheid in voedsel van harde en scherpe delen van 7 mm of groter als een onaanvaardbaar groot risico beschouwt voor de consument. Voor voedsel dat bestemd is voor kleine kinderen of andere risicogroepen hanteert de NVWA een grens van 2 mm.
Stukjes tussen de 7 mm en 25 mm worden gezien als gevaar ten aanzien van de gezondheid van de consument. Stukjes onder de 7 mm leiden heel af en toe tot gevaar. Stukjes groter dan 25 mm zijn relatief groot en duidelijk zichtbaar en zullen daardoor niet opgegeten worden. Bij risicogroepen van kwetsbare mensen zoals baby’s, patiënten en ouderen worden stukjes tussen de 2 mm en 7 mm tevens als risico gezien.
In de GFSI-standaarden (BRCGS, IFS en FSSC 22000) en via klanteisen kunnen eisen opgesteld zijn ten aanzien van productvreemde delen zoals beheersing van hout en metaal.
Productvreemde delen kunnen leiden tot klachten vanuit de markt. En in ernstige situaties tot recalls. Als bedrijf wil je dit natuurlijk zoveel mogelijk voorkomen omdat het kan leiden tot merkbeschadiging en/of claims. In 2023 heeft de NVWA in Nederland in totaal 126 recalls en waarschuwingen voor voedingsmiddelen gemeld. Daarvan waren 19 meldingen met betrekking tot productvreemde delen.
De top 5 meldingen zijn:
Bron: FoodPro Network.
Het risico op productvreemde delen is nooit volledig uit te sluiten. Wel is het mogelijk om de kans tot een minimum te beperken. Zo kun je als bedrijf diverse beheersmaatregelen nemen om de kans op productvreemde delen te verkleinen.
Tip: neem dit bijvoorbeeld mee in de leveranciersquestionnaire, een vragenlijst waarmee je het kwaliteitsniveau van een leverancier beoordeelt. Benieuwd hoe je deze samenstelt? Lees de tips in deze blog.
Tip: Bekijk ons trainingsaanbod waar je tal van trainingen vindt.
Tip: Een goede reiniging en desinfectie is essentieel voor het leveren van goede en veilige food producten. In deze blog geven we tips om de schoonmaakcontrole goed uit te voeren.
Gebruik apparatuur om te zorgen dat er geen productvreemde delen in het eindproduct komen. Tevens dient dit ook om de eigen apparatuur in het bedrijf te beschermen. Denk aan:
Preventief onderhoud door technische afdeling en op de juiste manier werken en opruimen van gereedschappen bij onderhoudswerkzaamheden.
Ondersteuning nodig bij het beheersen van afwijkingen of klachten ten aanzien van productvreemde delen? Onze specialisten ondersteunen je graag met het opzetten van procedures en werkinstructies. Met digitale registraties houd je processen snel bij waar het nodig is en voorkom je voedselveiligheidsrisico’s, blokkades en recalls. Ook zijn actiepunten voor de gehele organisatie online beschikbaar.
