Voldoet mijn voeding- en gezondheidsclaim?

Een verkeerd gebruik van afbeeldingen en teksten op een verpakking kan leiden tot een forse boete en de verplichting om een verpakking aan te passen. Wat is nou wel en niet toegestaan binnen de claimsverordening? In dit artikel een paar tips om daar achter te komen.

Vanwege de samenstelling van een product en gebruikte ingrediënten in een product kan het interessant zijn om bepaalde eigenschappen van een product te benadrukken. Maar om misleiding van de consument te voorkomen, is het toekennen van een bepaalde eigenschap aan een levensmiddel gebonden aan regels die zijn vastgelegd in de Europese Verordening (EU) nr. 1924/2006. Kennis over deze wetgeving is onmisbaar wanneer een fabrikant claims wil gebruiken bij het opstellen van etiketinformatie.

Wat zijn claims?

Een claim is elke vrijwillige boodschap over bepaalde eigenschappen van een levensmiddel. Het is meer dan een tekst op een verpakking van een levensmiddel; ook foto’s, illustraties en symbolen die iets impliceren over de samenstelling of een effect op de gezondheid vallen hieronder. Voorbeelden zijn een losse kreet als ‘lekker en gezond!’, een afbeelding van een hartje of een weegschaal, of een melding dat het product boordevol vitaminen zit. De wetgeving over claims geldt niet alleen voor verpakkingen van levensmiddelen, ook voor aanprijzingen op folders, reclamematerialen en websites.

Soorten claims

Binnen de wetgeving bestaan twee verschillende soorten claims:

• voedingsclaims, wat iets zegt over de samenstelling van het levensmiddel
• gezondheidsclaims, wat aangeeft wat het levensmiddel doet met de gezondheid van de consument

Gezondheidsclaims zijn weer onderverdeeld in:

• claims die gebaseerd zijn op algemeen aanvaard of nieuw wetenschappelijk bewijs (bijvoorbeeld: Vitamine D draagt bij tot de instandhouding van gezonde botten);
• claims die een ziekterisico-reductie aangeven (bijvoorbeeld: Vitamine D helpt om de risico’s van vallen te verminderen, in verband met houdingsinstabiliteit en spierzwakte. Vallen is een risicofactor voor botbreuken bij mannen en vrouwen vanaf 60 jaar.);
• en claims over de ontwikkeling en gezondheid van kinderen (bijvoorbeeld: Vitamine D is nodig voor een normale groei en ontwikkeling van het beendergestel van kinderen).

Welke claims zijn toegestaan?

Alleen goedgekeurde claims mogen worden gebruikt, alle andere claims zijn verboden. Een uitzondering hierop vormen de claims over kruiden. De behandeling van de aanvragen hiervoor ligt momenteel stil vanwege onenigheid over de manier waarop en door welke partij de claims moeten worden beoordeeld. In deze overgangsperiode mogen de aangevraagde claims over kruiden worden gebruikt.

Verordeningen

In Verordening (EU) nr. 1924/2006 staan de toegestane voedingsclaims aangegeven en in Verordening (EU) nr. 432/2012 is de lijst vastgesteld met toegestane gezondheidsclaims gebaseerd op wetenschappelijk bewijs. Claims die een ziekterisico-reductie aangeven en claims over de ontwikkeling en gezondheid van kinderen zijn via aparte verordeningen goedgekeurd. Een opsomming van de gezondheidsclaims is ook online te vinden in een register op de website van de EFSA.

Indienen claim

Alle claims moeten worden geverifieerd door de European Food Safety Authority (EFSA). Deze organisatie beoordeelt of de claim met voldoende wetenschappelijke gegevens wordt onderbouwd en of de bewoording van de claim begrijpelijk is voor de consument.Het is mogelijk om bij de EFSA een aanvraag in te dienen voor het toetsen van een nieuwe gezondheidsclaim. In Nederland verloopt deze aanvraag via de NVWA. De aanvraag bestaat uit een brief waarin de voorgestelde tekst van de claim wordt geciteerd en het dossier met het ondersteunende bewijs voor de claim. Dit bewijs kan bijvoorbeeld bestaan uit verslagen van onderzoeken die zijn uitgevoerd op verschillende testgroepen.

Beoordeling door EFSA

De EFSA valideert de aanvraag binnen 30 dagen, vervolgens duurt het zeker vijf maanden voordat de claim wetenschappelijk is beoordeeld. Deze periode kan worden verlengd als de EFSA om aanvullende informatie vraagt. Gemiddeld duren de beoordelingen van gezondheidsclaims ongeveer een jaar. De uitkomst van de beoordeling kan zijn dat de claim wetenschappelijk is onderbouwd, dat de claim niet is onderbouwd of dat onvoldoende bewijs is aangeleverd. De Europese Commissie en de lidstaten besluiten uiteindelijk of de claim wordt geautoriseerd. Sinds 2006 zijn ruim 5000 aanvragen voor gezondheidsclaims ingediend, hiervan zijn ruim 260 geautoriseerd. De meeste daarvan zijn claims gebaseerd op algemeen aanvaard wetenschappelijk bewijs.

Wat is de snelste stap om te controleren of de claim voldoet? Via de volgende stappen kan worden gecontroleerd of het toegestaan is om de bedachte claim te gebruiken:

1. Bepaal of de claim een voedingsclaim of een gezondheidsclaim is.
2. Controleer in geval van een voedingsclaim in de bijlage van Verordening (EU) nr. 1924/2006 of de claim bestaat en of het levensmiddel voldoet aan de gestelde voorwaarden.
3. Controleer bij gezondheidsclaims in Verordening (EU) nr. 432/2012 of via ec.europa.eu/nuhclaims of de gezondheidsclaim mag worden toegepast op het levensmiddel of een bepaalde nutriënt in het product.
4. Controleer of de bewoording van de claim juist is gekozen, waarbij duidelijk verwoord is welke voedingsstof verantwoordelijk is voor welk gezondheidseffect. In Nederland kan de bewoording ook worden gecontroleerd aan de hand van de Database Claimsverordening van de Keuringsraad van Stichtingen KOAG en KAG.

Hulp nodig?

Heb je advies nodig bij de samenstelling van jouw etiket? Onze etiketteringsspecialisten helpen je hier graag mee. Neem contact met ons op.

Als eerste op de hoogte zijn van de nieuwste kennisartikelen? Volg onze LinkedInpagina.