Land van oorsprong en plaats van herkomst: wat betekenen de nieuwe regels?

Vanaf april 2020 gelden er nieuwe regels over de vermelding van het land van oorsprong en de plaats van herkomst op het etiket van voedingsmiddelen. Als de indruk wordt gewekt dat het product uit een bepaald gebied komt (bijvoorbeeld door beeld, vlaggen of een vermelding van ‘geproduceerd in’) maar het primaire ingrediënt komt uit een ander land, dan moet de herkomst van het primaire ingrediënt ook worden vermeld.

Het is niet altijd duidelijk wat het verschil is tussen het land van oorsprong en de plaats van herkomst.

Het verschil tussen land van oorsprong en plaats van herkomst

• In Verordening (EU) nr. 952/2013 staat in artikel 60 het volgende over het land of gebied van oorsprong: het land of gebied waar goederen geheel zijn verkregen. Wanneer meer dan één land of gebied is betrokken bij de vervaardiging van goederen, dan is het land of gebied van oorsprong het land of gebied waar, in een daartoe ingerichte onderneming, de laatste ingrijpende, economisch verantwoorde verwerking of bewerking heeft plaatsgevonden die hetzij tot de fabricage van een nieuw product heeft geleid, hetzij een belangrijk fabricagestadium vertegenwoordigt.
• In artikel 2, lid 2 van Verordening (EU) nr. 1169/2011 staat over de plaats van herkomst: de plaats waarvan een levensmiddel volgens de aanduiding afkomstig is en die niet het ‘land van oorsprong’ is.

Verplicht vermelden

Het verschil tussen deze twee begrippen is cruciaal omdat een juiste oorsprongs- en herkomstvermelding op het etiket in sommige gevallen verplicht is. Bijvoorbeeld wanneer het weglaten van de vermelding de consument zou kunnen misleiden over het werkelijke land van oorsprong of de plaats van herkomst van het levensmiddel, of wanneer het op zijn minst onduidelijk is. Hiervan is sprake wanneer een tekst of beeld op het etiket een indruk geeft van een ander land van oorsprong of plaats van herkomst dan de werkelijke situatie. In deze gevallen moet het land van oorsprong of de plaats van herkomst expliciet op het etiket vermeld worden, bijvoorbeeld:

• Keniaanse koffiebonen. Gebrand in Nederland
• Griekse yoghurt. Geproduceerd in Nederland

Daarnaast gelden voor bepaalde categorieën ingrediënten verplichtingen om het land van oorsprong of de plaats van herkomst te vermelden, bijvoorbeeld vers vlees, olijfolie en honing.

Oorsprongs- en herkomstvermelding is niet in alle gevallen verplicht op het etiket

Bij een aantal producten spreken we van een typeaanduiding in plaats van een oorsprongs- of herkomstaanduiding. Het criterium hiervoor is dat de gemiddelde consument snapt dat de (commerciële) naam naar een traditie of receptuur verwijst en niet naar een herkomst. Voorbeelden hiervan zijn Franse frietjes en Irish coffee. Voor deze producten is het niet verplicht om het land van oorsprong of de plaats van herkomst te vermelden.

Nieuwe regels omtrent vrijwillige Oorsprongs- en herkomstvermelding

In 2018 is Uitvoeringsverordening (EU) nr. 2018/775 gepubliceerd met nieuwe regels. Per 1 april 2020 moeten alle levensmiddelen aan deze verordening voldoen. Deze regels omvatten de vermelding van het land van oorsprong of de plaats van herkomst van het primaire ingrediënt van een levensmiddel. Een primair ingrediënt is een ingrediënt dat voor meer dan 50% aanwezig is in een levensmiddel of dat gewoonlijk door de consument met de benaming van het levensmiddel wordt geassocieerd (artikel 2 (q) van Verordening (EU) nr. 1169/2011).

De uitvoeringsverordening beschrijft wat er op het etiket vermeld moet worden als het primaire ingrediënt een ander land van oorsprong of plaats van herkomst heeft dan het vermelde land van oorsprong of plaats van herkomst van het levensmiddel. Hier zijn twee opties voor:

1. Verwijzing naar een geografisch gebied. In artikel 2 van de uitvoeringsverordening staan de verschillende mogelijkheden om dit aan te geven, zoals de naam van het lidstaat/de lidstaten of ‘EU en niet-EU’. Bijvoorbeeld ‘Hollandse tomatensoep met tomaten uit Italië’.
2. De vermelding dat het primaire ingrediënt niet afkomstig is van het land van oorsprong of de plaats van herkomst van het levensmiddel. Dit moet gedaan worden met de volgende zin (of een zin die naar verwachting dezelfde betekenis heeft voor de consument): ‘[naam van het/de primaire ingrediënt(en)] is/zijn niet afkomstig van [het land van oorsprong of de plaats van herkomst van het levensmiddel]’. Bijvoorbeeld: De tomaten in dit product zijn niet afkomstig uit Nederland.

In artikel 3 wordt de presentatie van de herkomstvermelding van het primaire ingrediënt aangegeven; de minimumlettergrootte en de plek op de verpakking. Belangrijk is dat deze vermelding in hetzelfde gezichtsveld komt te staan als de vermelding van het land van oorsprong of de plaats van herkomst van het levensmiddel.
De lettergrootte is minimaal 75% van de x-hoogte van de vermelding van het land van oorsprong of de plaats van herkomst van het levensmiddel. De minimale lettergrootte uit Verordening (EU) nr. 1169/2011 (1,2 of 0,9 mm) blijven echter wel van kracht.

Wil je meer informatie over de Uitvoeringsverordening of heb je vragen? Neem contact met ons op. Wij helpen je graag.