Declaratie van water in producten van vlees en vis

Afgelopen zomer werd in de Volkskrant gemeld dat de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteiten (NVWA) vanaf 10 juli handhavend zal optreden tegen incorrecte declaratie van toegevoegd water in vlees- en visproducten. Daarnaast zal de NVWA gaan controleren op de vermelding van toegevoegd water in de benaming van producten op basis van vlees of vis. Uit een steekproef bleek dat van de negen onderzochte vlees- en visproducten één niet voldeed aan de wetgeving die daarop van toepassing is.

Vermelding van toegevoegd water

In Verordening (EU) nr. 1169/2011 staan de regels voor de etikettering van toegevoegd water beschreven. Bijlage VI verplicht bedrijven om in de benaming aan te geven dat het levensmiddel toegevoegd water bevat indien het meer dan 5% uitmaakt van het gewicht van het afgewerkte product. Dit geldt alleen voor vleesproducten en vleesbereidingen die eruit zien als een lap, braadstuk, plak, portie of karkas en voor visserijproducten en bereide visserijproducten die eruit zien als een lap, braadstuk, plak, portie, filet of als een volledig visserijproduct. Voorbeelden zijn ´Kipfilet met toegevoegd water´, ´Biefstuk met toegevoegd water´ en ‘Pangasiusfilet (Pangasius hypophthalmus) met toegevoegd water’.Per geval wordt gekeken of deze verplichting van toepassing is waarbij wordt bepaald of het levensmiddel aan de beschrijving van bijlage VI voldoet. De verplichting geldt niet voor worsten, gehaktproducten, patés, etc. Indien het toegevoegde water in de benaming wordt aangegeven moet het percentage daarvan ook worden vermeld. Dat kan in de benaming of in de lijst van ingrediënten.

Vermelding van toegevoegd water in de ingrediëntenlijst

Artikel 18 van de verordening geeft aan dat de lijst van ingrediënten “bestaat uit de opsomming van alle ingrediënten van het levensmiddel in dalende volgorde van gewicht waarin zij bij de bereiding van het levensmiddel zijn gebruikt”. In bijlage VII van de verordening staan de specifieke bepalingen over de vermelding in dalende volgorde van gewicht.“Worden in de lijst vermeld in volgorde van hun gewicht in het eindproduct. De hoeveelheid water die als ingrediënt aan een levensmiddel is toegevoegd, wordt berekend door van de totale hoeveelheid eindproduct de totale hoeveelheid aan andere gebruikte ingrediënten af te trekken. Deze hoeveelheid behoeft niet te worden meegerekend indien zij in gewicht niet meer bedraagt dan 5 % van het eindproduct. Deze afwijking geldt niet voor vlees, vleesbereidingen, onverwerkte visserijproducten, en onverwerkte tweekleppige weekdieren.’

Bovenstaande tekst geeft aan dat toegevoegd water wat nog aanwezig is in het eindproduct altijd moet worden gedeclareerd, ongeacht de hoeveelheid. Indien het om maximaal 5% toegevoegd water gaat maakt de plaats in de ingrediëntenlijst niet uit, boven de 5% moet het op de juiste plek worden aangegeven.Voor vlees, vleesbereidingen, onverwerkte visserijproducten en onverwerkte tweekleppige weekdieren geldt dat het water altijd op de juiste plek in de lijst van ingrediënten moet worden vermeld, ook bij hoeveelheden tot en met 5%.

Verwarring ‘5% regel’

De tekst uit bijlage VII werd tot eind vorig jaar door zowel het bedrijfsleven als de NVWA vaak geïnterpreteerd alsof toegevoegd water niet in de ingrediëntenlijst hoefde te staan, wanneer het aandeel in het eindproduct maximaal 5% was. Dat kwam waarschijnlijk doordat in artikel 6 van de oude Warenwetbesluit Etikettering van Levensmiddelen (WEL), geldig tot december 2014, stond aangegeven dat het ingrediënt water mocht “worden aangemerkt als niet in de waar aanwezig” indien de hoeveelheid daarvan “5% of minder van de totale hoeveelheid van de waar” bedroeg.

De WEL was een omzetting van Richtlijn 2000/13/EG naar Nederlandse wetgeving. De huidige Verordening (EU) nr. 1169/2011 is rechtstreeks geldig in alle lidstaten van de EU, de tekst is daarom niet omgezet in de Nederlandse Warenwetbesluit informatie levensmiddelen (WIL).Over het weglaten van water staat wel iets in de huidige wetgeving beschreven. In artikel 20 van Verordening (EU) nr. 1169/2011 staat aangegeven in welke gevallen bepaalde bestanddelen niet in de lijst van ingrediënten hoeven te staan. Over water staat alleen aangegeven dat dit weggelaten mag worden indien dit tijdens de bereiding ‘alleen wordt gebruikt om een ingrediënt dat in geconcentreerde of gedehydrateerde vorm is gebruikt, weer in zijn oorspronkelijke staat te brengen’, of als het gaat om een opgietvloeistof wat ‘gewoonlijk niet wordt geconsumeerd’. Over een maximumgehalte van toegevoegd water staat niks beschreven.

Etikettingsspecialisten

Onze specialisten ondersteunen je graag bij de interpretatie van wetgeving over voedselinformatie aan consumenten. Twijfel je over de juistheid van een etiket? Heb je hulp nodig bij het opstellen van een etiket of wil je jouw etiket laten controleren door middel van een etiketcheck? Neem dan gerust contact met ons op.

Referenties

• Europese Commissie (2011), Verordening (EU) nr. 1169/2011 van het Europees Parlement en de raad van 25 oktober 2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten (…).
• Vragen en antwoorden over de toepassing van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten – Europese Commissie.