Blockchain in leverancierbeheersing

Blockchaintechnologie kan in de toekomst de transparantie in de voedselketen vergroten en voedselfraude voorkomen. Wat zijn de toepassingen van blockchain in de voedingsmiddelenindustrie?

Stel je voor: ieder voedingsmiddel dat je fabriek verlaat, is voorzien van een digitaal paspoort in de vorm van een barcode. De consument ziet het product in de supermarkt liggen, voert de barcode in op de smartphone en ziet online direct een compleet overzicht van de weg die het product heeft afgelegd vanaf de boer tot aan de supermarkt. Toekomstmuziek zou je misschien denken, maar in de huidige wereld van blockchaintechnologie lijkt niets onmogelijk.

Wat is blockchain?

Een blockchain vormt kort gezegd een centrale database die bestaat uit een opeenvolging van ‘blokken’ met betrouwbare informatie. De database kan worden beheerd door een netwerk van computers zonder dat controlerende instanties, zoals een bank of notaris, de data hoeven goed te keuren.

Alle computers die zijn aangesloten op het netwerk beschikken over een kopie van de database. Als één van de gebruikers nieuwe informatie aan de database toevoegt, moet dit door het netwerk van computers worden goedgekeurd door middel van ingewikkelde wiskundige formules. Wijziging van bestaande informatie blokken is niet mogelijk.

Er kunnen alleen nieuwe informatieblokken aan de database worden toegevoegd. Zo wordt voorkomen dat frauduleuze wijzigingen kunnen worden doorgevoerd in bestaande data. Er ontstaat zodoende een ketting van blokken met betrouwbare informatie. Een dergelijke vorm van het delen van informatie kan feitelijk binnen iedere sector worden toegepast, zo ook binnen de food sector.

Transparantie en betrouwbaarheid ‘from farm till fork’

Onder andere op gebied van leveranciersbeheersing kan de blockchaintechnologie een belangrijke rol vervullen om de transparantie binnen de keten te vergroten. Zo kan bijvoorbeeld een ketenregisseur, zoals een retailorganisatie, van alle schakels binnen de keten verwachten dat de gewenste informatie (specificaties, certificaten, massabalansen, etc.) in een centrale database wordt ingevoerd. Dit kan door middel van een directe invoer van kwaliteitsinformatie of aan de hand van koppelingen met andere systemen.

Alle schakels binnen de keten dienen de benodigde informatie aan te leveren. Een schakel binnen de keten kan de aangeleverde informatie van een andere schakel niet bewerken. Pas als de aangeleverde informatie door het netwerk als betrouwbaar wordt gezien, wordt deze goedgekeurd. De verzameling van informatie is inzichtelijk voor alle schakels binnen de keten. Zo kan worden gezorgd voor meer transparantie en betrouwbaarheid binnen de voedselketen, ‘from farm till fork’.

Voedselfraude voorkomen

Naar aanleiding van diverse voedselfraude schandalen die de afgelopen jaren aan het licht zijn gekomen, worden zowel door de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) als in diverse certificeringsstandaarden, zoals BRC en FSSC 22000, scherpere eisen gesteld ten aanzien van productintegriteit.

Duurzaamheid voedselketen

It-bedrijf Cegeka liet in 2016 onderzoek uitvoeren naar transparantie en duurzaamheid in de voedselketen. Hiervoor werden 156 operationeel beslissers van bedrijven uit de Belgische en Nederlandse foodsector geïnterviewd. Uit dit onderzoek bleek dat 79% van de respondenten denkt dat elk voedingsbedrijf binnen 5 jaar grote veranderingen zal moeten doorvoeren om transparant(er) te zijn naar andere bedrijven en klanten. Van de respondenten gelooft 87% dat overheden voedingsbedrijven zullen verplichten transparanter te zijn over de herkomst van grondstoffen.

Als bedrijf dat met voedingsmiddelen werkt, dien je steeds meer maatregelen te treffen om ervoor te zorgen dat de consument een betrouwbaar product in handen krijgt. Dit kan alleen gerealiseerd worden door voldoende samenwerking binnen de gehele voedselketen. In dat opzicht biedt de blockchain technologie wellicht een kans voor de food sector om de transparantie binnen de keten te vergroten.

Fairfood kokosnoot

Een voorbeeld van de toepassing van blockchaintechnologie in de foodsector is de Fairfood kokosnoot. Door middel van dit pilot-project is via blockchain de volledige weg die de kokosnoot aflegt van de Indonesische boer naar de Nederlandse consument te volgen. Hiermee laat Fairfood in samenwerking met het Britse software bedrijf Provenance zien dat deze nieuwe technologie een oplossing kan vormen voor een van de belangrijkste problemen in de kokos-productieketens, namelijk het gebrek aan transparantie.

De productieketen van kokos is lang en complex. Door middel van transparantie kunnen betere en eerlijkere prijsafspraken gemaakt worden binnen de keten, zodat Fairfood beter in beeld heeft of de Indonesische boeren een eerlijk en leefbaar inkomen ontvangen.

De toekomst van blockchain in de foodsector

Diverse grote partijen in de food sector zijn de mogelijkheden voor toepassing van blockchain momenteel aan het onderzoeken. Andere partijen volgen de ontwikkelingen nauwlettend, maar hebben hierover zelf nog geen standpunt ingenomen. Het feit dat met het toepassen van blockchaintechnologieën bepaalde informatie over een product volledig wordt ‘blootgelegd’ kan voor veel bedrijven nog een drempel vormen om de stap te zetten richting ketentransparantie via blockchain. Wat de toekomst hiervan binnen de foodsector ook zal zijn, deze technologie laat zien dat de mogelijkheden op gebied van automatisering vrijwel eindeloos zijn.